2/11/23
Abyśmy dobrze się czuli, powietrze, którym oddychamy, musi mieć właściwy skład. Składniki powietrza mają kluczowe znaczenie dla zdrowia układu oddechowego. Niestety, zanieczyszczenie powietrza to jedna z największych cywilizacyjnych plag, z jakimi musimy się zmagać (patrz: Przyczyny powstawania smogu). Pamiętajmy, że nawet niskie stężenie zanieczyszczeń wziewnych może obniżyć jakość i długość naszego życia. Skład powietrza wdychanego ma dla zdrowia decydujące znaczenie.
W skrócie: powietrze jest mieszaniną gazów i aerozoli, które tworzą ziemską atmosferę. To się zmieniało na przestrzeni wieków, lecz aktualnie stężenie składników powietrza utrzymuje się na względnie stałym poziomie. W powietrzu atmosferycznym wyróżniamy cząstki stałe oraz takie, których obecność waha się w zależności od czynników pogodowych, środowiskowych, cywilizacyjnych. Mowa tutaj na przykład o parze wodnej, dwutlenku węgla, jak i niechlubnym dwutlenku siarki (SO2), który jest gazem duszącym i wysoce toksycznym. Jego stężenie jest zależne od położenia geograficznego, rozwoju przemysłu, pory roku. Trudno w tym miejscu nie wspomnieć, że głównym źródłem emisji SO2 do atmosfery jest spalanie paliw kopalnych.
Czyste powietrze atmosferyczne zawiera pierwiastki takie jak: azot, tlen, argon, dwutlenek węgla. Najważniejszym z gazów jest – rzecz jasna – tlen, który bierze udział we wszelkich procesach fizjologicznych w ciele człowieka. Oczywiście nie tylko my, ludzie, potrzebujemy oddychania komórkowego. Bez tlenu nie przeżyłyby również zwierzęta i rośliny. W powietrzu znajdziemy też inne związki chemiczne: wodór, neon, hel, metan, krypton, ksenon, ozon, jod, zawiesiny mineralne i organiczne, np. zarodniki roślin oraz gazy trujące i pyły.
Sprawa wydaje się jasna, jednak wymieńmy te składniki powietrza, które zagrażają naszemu zdrowiu. Są to przede wszystkim zanieczyszczenia przemysłowe, gospodarcze, mineralne (pyły, sadza) oraz szkodliwe produkty utleniania rozmaitych materiałów palnych. Spalanie paliw jest podstawowym źródłem skażenia atmosfery. W jego wyniku wdychamy:
Drobne pyły są bardzo niebezpieczne i równie podstępne. Mają tak małą cząsteczkę, że ludzkie oko nie jest w stanie jej dojrzeć (średnica mniejsza niż 2,5 mikrometra). Cząstki te bez żadnych przeszkód przenikają do ludzkiego układu oddechowego, potem do krwiobiegu, Dlatego warto zapamiętać, że średnie roczne stężenie pyłów drobnych to 10 μg/m3 (mikrogramy na metr sześcienny). Natomiast w ciągu doby nie może ono przekroczyć 25 μg/m3 (WHO).
Uważajmy także podczas sezonu grillowego! Trudno się bronić przed szkodliwymi składnikami powietrza – nie wstrzymamy przecież oddechu. Jednak zawsze warto zainwestować w domowe czujniki zapylenia, ale też sprawdzać automatyczne dane pomiarowe (dostępne tutaj). Podają one aktualny skład powietrza, aktualizowany co godzinę. Dobrze wiedzieć, z czym się walczy.
Skład procentowy gazów we wdychanym powietrzu wygląda tak: 78% azotu, 21% tlenu, 0,04% dwutlenku węgla oraz 1% pozostałych gazów. Rozkład procentowy pierwiastków w powietrzu wydychanym jest już nieco inny, ponieważ rośnie wartość dwutlenku węgla: 78% azotu, 17% tlenu, aż 4% dwutlenku węgla oraz 1% pozostałych gazów.
Przypomnijmy, że w powietrzu, którym każdego dnia oddychamy, jest mnóstwo substancji patologicznych, czyli takich, których tam być nie powinno. Chodzi głównie o zanieczyszczenia pochodzące z działalności człowieka: kominy, spaliny samochodowe, fabryki. Pyły i szkodliwe gazy sieją zniszczenie w tkankach organizmów żywych.
Co ważne, substancje trujące z zewnątrz przenoszą się także do pomieszczeń, a więc właściwie nie da się przed nimi stuprocentowo ochronić. Wdychając smog i spaliny, uszkadzamy układ oddechowy (zwłaszcza płuca, oskrzela), układ krwionośny (serce, tętnice), układ nerwowy (komórki, mózg). Skażone powietrze sprzyja rozwojowi nowotworów, powoduje nadciśnienie, zapalenie spojówek, astmę oraz inne ciężkie dolegliwości. Ma także zgubny wpływ na zdrowie kobiet w ciąży, na rozwój płodu (wady wrodzone). Dlatego jakość powietrza to wcale nie jest odległy temat dla wojujących ekologów, ale sprawa ważna dla każdego z nas. Sprawa życia i śmierci.
Do tego celu używa się specjalistycznych mierników pomieszczeniowych oraz zewnętrznych. Przydatność tych urządzeń jest ogromna, ponieważ dają dużą wiedzę o tym, jakie składniki powietrza oraz w jakich ilościach przedostają się na naszych płuc.
Ciekawą akcją ekologiczną jest też kampania Polskiego Alarmu Smogowego pod hasłem: Zobacz czym oddychasz. Polega ona na tym, że wybranych miejscowościach – najbardziej zagrożonych oddziaływaniem smogu – pojawią się tzw. sztuczne płuca. Jest to mobilna dwumetrowa instalacje, która podróżuje po kraju. Wskazuje ona poziom zanieczyszczenia powietrza w sposób najbardziej obrazowy – mobilne płuca z upływem czasu zmieniają kolor. Na początku są bielutkie, po kilku dniach stają się szare, grafitowe, wreszcie czarne jak smoła. Płuca są wykonane z półprzezroczystego materiału. Tylne wentylatory przepuszczają przez nie powietrze, naśladując ludzkie oddychanie. Dzięki temu pokazowi, mieszkańcy wsi i miasteczek przekonują się, jak bardzo zanieczyszczone są ich miejscowości. Celem projektu jest zachęta do wymiany starych kotłów (kopciuchów) na bardziej ekologiczne źródła ciepła, które poprawią skład powietrza.
Przypomnijmy również, że w styczniu 2022 r. w województwie śląskim wszedł w życie zakaz korzystania z najbardziej emisyjnych kotłów C.O. – z 2006 r., starszych oraz takich, które nie mają tabliczki znamionowej (uchwała antysmogowa nr V/36/1/2017 z dnia 7 kwietnia 2017 r.).
Coraz wyższe koszty energii, ale też coraz wyższe wymagania związane z przestrzeganiem przepisów unijnych, sprawiają, że zmiany […]
Radzimy, jaki regulator temperatury będzie idealny do sterowania strefowego w pomieszczeniach biurowych.
Jak sterować ogrzewaniem i nie popełniać błędów? Praktyczne porady przy wyborze regulatorów temperatury.