SMOG (ang. smoke – dym + fog – mgła) to atmosferyczna chmura szkodliwych dla zdrowia związków chemicznych oraz pyłów, która powstaje z połączenia czterech czynników środowiskowych:
SMOG w Polsce to od lat poważny problem. Ale czy wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, co jest przyczyną smogu? W okresie największego zanieczyszczenia, czyli w sezonie grzewczym, powietrze, którym oddychamy, przestaje być przejrzyste. Gęsta zawiesina cząstek unosi się nad ziemią, a my wdychamy:
Zgodnie z prognozami Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) sprzed kilku lat, jeżeli nie będą prowadzone działania ograniczające emisję szkodliwych gazów i pyłów, w 2030 roku poziom zanieczyszczenia powietrza w polskich miastach będzie należał do najwyższych w UE. To z kolei oznacza pogorszenie stanu zdrowia Polek i Polaków.
Tak więc, walka trwa. Aby ją wygrać, musimy mieć świadomość, jakie są przyczyny smogu oraz kto jest w tym temacie największym winowajcą.
Przez złą jakość powietrza ciężej nam się oddycha, gorzej się czujemy, częściej zapadamy na infekcje, np. górnych dróg oddechowych. Ale to nie wszystko. Pamiętajmy, że każdego roku w wyniku zatrucia smogiem umierają ludzie. Musimy być świadomi, że jeśli nic się nie zmieni lub zmieni się niewiele, współczynnik umieralności z powodu wdychania zatrutego powietrza będzie rósł.
Skażone powietrze przyczynia się do rozwoju:
Nie jest więc przesadą stwierdzenie, że SMOG = choroby i śmierć.
Przyczyn smogu oraz dużego zanieczyszczenia środowiska wielu z nas szuka w transporcie drogowym oraz przemyśle ciężkim. To błąd. Według Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) największym źródłem zanieczyszczenia powietrza w Polsce są gospodarstwa domowe.
Za emisję szkodliwego pyłu zawieszonego PM10 domy mieszkalne są odpowiedzialne w 46%, co robi wrażenie w zestawieniu z przemysłem (20%) i transportem drogowym (8%). Większą przepaść widać w emisji rakotwórczego benzopirenu. Gospodarstwa domowe ponoszą tu winę aż w 84%, przemysł w 10%, transport drogowy zaledwie w 1% (dane KOBiZE za 2017 rok).
DO PRZEMYŚLENIA: smog latem praktycznie nie występuje, pomimo intensywnego ruchu samochodowego (wyjazdy wakacyjne). Pojawia się zimą, kiedy ogrzewamy domy. Wówczas widzimy smog gołym okiem. Tak więc – choć ruch samochodowy jest źródłem zanieczyszczeń (emisja do atmosfery tlenków azotu) – silniki aut nie są główną przyczyną powstawania smogu.
WNIOSEK: niewłaściwie ogrzewane budynki mieszkalne najbardziej zatruwają powietrze i są główną przyczyną smogu.
Niewłaściwe ogrzewanie gospodarstw domowych oznacza nieekologiczne ogrzewanie domów jednorodzinnych i kamienic. Problemem jest: palenie węgla, drewna, opon, śmieci (!).
Zgubne jest również przegrzewanie pomieszczeń. Zużywanie zbyt dużo paliwa grzewczego powoduje nadmierne przedostawanie się do atmosfery niebezpiecznych produktów spalania.
Ważnym elementem walki z zanieczyszczeniem środowiska w Polsce są rządowe inicjatywy ekologiczne. Najpopularniejsze z nich to Program Czyste Powietrze oraz, adresowany do gmin, w których obowiązuje uchwała antysmogowa, Program Stop Smog. Warto poznać możliwości i skorzystać z szansy na zmodernizowanie swojej kotłowni. W grę wchodzą ulgi finansowe (np. ulga termomodernizacyjna) oraz dotacje (np. na wymianę kotła, ocieplenie domu). Przejście na ekologiczną stronę mocy nie oznacza więc horrendalnych kosztów, z którymi obywatel zostaje sam. Według pierwotnych założeń, program potrwa co najmniej do roku 2029.
UWAGA: od 1 lipca 2021 roku z programu wycofano dotacje na zakup kotła węglowego.
Mądre zużywanie energii zmniejsza powstawanie szkodliwego dla zdrowia SMOGU (redukuje przyczyny smogu).
W mądrym gospodarowaniu energią pomocną są nowe technologie grzewcze.
Urządzenia sterujące ogrzewaniem (m.in. regulatory temperatury) to nie tylko sposób na podniesienie komfortu. To również ochrona przyrody.
Dopasowanie temperatury do funkcji pomieszczeń (np. chłodniej w sypialni, cieplej w salonie) jest ekologiczne, ponieważ zmniejsza emisję produktów ubocznych spalania paliwa grzewczego.