Komputeryzacja i automatyzacja większości dziedzin naszego życia od dawna jest faktem. Musiała więc przełożyć się na wzrost oczekiwań względem efektywności energetycznej naszych domów. Inteligentne systemy ogrzewania, mimo że zwiększają wygodę i wyzwalają nas z rutynowych czynności, nie są tylko gadżetem. To niezbędne elementy nowoczesnych budynków, które – aby wejść do użytku – muszą spełnić określone kryteria eksploatacji energii. Automatyczne systemy zarządzania energią stopniowo zostają nam narzucane przez prawo. A zatem pytanie nie powinno brzmieć „Czy warto instalować inteligentny system ogrzewania w domu?”, tylko: „Jaki system sterujący wybrać?”.
Przyjrzyjmy się jednak konkretnym korzyściom montażu inteligentnego systemu ogrzewania.
Poniekąd tak, jednak inteligentne ogrzewanie jest pojęciem węższym. Choć często jest łączone ze sterowaniem innymi urządzeniami w inteligentnym domu, dotyczy wyłącznie energooszczędnego poboru czynnika grzewczego – jak zresztą wskazuje nazwa.
Jednak rzadko jest tak, że inteligentny system ogrzewania ogranicza się do sterowania instalacją grzewczą. Producenci rozszerzają jego zakres, zwiększają wielofunkcyjność. Samo sterowanie temperaturą już nie wystarcza. Rozwój technologii cyfrowej jest na wyższym poziomie, podobnie jak większość jej użytkowników, którzy coraz rzadziej zadowalają się zamkniętym systemem – przeznaczonym do sterowania tylko jedną instalacją albo jednym urządzeniem.
W inteligentnym domu nie o to chodzi. W inteligentnym domu wszystko ze sobą współpracuje i wyręcza nas z prozaicznych czynności. Sprawia to wrażenie, jakby dom myślał, przewidywał, odgadywał potrzeby – podejmował za nas decyzje. Oczywiście efekt ten nie jest zasługą „myślących maszyn” (przynajmniej na razie). Osiągamy go dzięki wcześniej stworzonym powiązaniom domowych instalacji (nazywanym różnie; scenami, scenariuszami, regułami).
Inteligentne ogrzewanie stało się niezbywalną częścią inteligentnego domu. Ale inteligentny dom stał się także budynkiem energooszczędnym (a nie tylko wygodnym) o ściśle wytyczonej charakterystyce energetycznej. Musi być wyposażony w wydajne i ekologiczne źródła ciepła, w których mechanizmy poboru czynnika grzewczego są strzeżone przez automatykę strefowo sterującą temperaturą:
Instalacje ogrzewcze powinny być zaopatrzone w urządzenia, które automatycznie regulują temperaturę oddzielnie w poszczególnych pomieszczeniach /WT 2021, §135.7/
Z początków automatyzacji pamiętamy systemy, które obsługiwały jedną instalację lub jedno urządzenie. Wtedy zdalne sterowanie oznaczało włączanie telewizora z korytarza czy kanapy. Wiele jednak się zmieniło. Teraz zdalnie sterować domem, znaczy stworzyć przemyślane reguły, dzięki którym bez naszego udziału światła zapalają się o wybranych porach lub gdy wejdziemy do pokoju. Ogrzewanie pracuje według dopasowanych do nas harmonogramów. Łączy się z innymi domowymi akcjami, np. pracą rolet, czy otwarciem lub zamknięciem okien. Ogrzewanie wyłącza się, gdy uchylamy okno, rolety opadają, gdy wchodzimy do domu – albo, gdy z niego wychodzimy. Urządzenia mogą „grać według naszych reguł”, kiedy budynek stoi pusty. Dom pracuje na rzecz naszego nastroju i portfela – dzięki inteligentnym przekaźnikom i czujnikom, które do codziennego działania nie potrzebują naszej uwagi.
Teraz doceniamy również systemy otwarte, które łączą w jednym miejscu wiele marek oraz wiele funkcji. Są obsługiwane przy pomocy znajdującego się zawsze pod ręką smartfona, a w nim jednej aplikacji, wspólnej dla wszystkich domowych urządzeń. Właśnie taki jest system ENGO Smart – otwarty na platformę TUYA, która święci triumfy w branży smart home.
Inteligentny system ogrzewania ENGO Controls obsługuje się za pomocą aplikacji mobilnej ENGO Smart/Tuya Smart. Jedne urządzenia mogą się komunikować dzięki sieci Wi-Fi, inne pracują na protokole ZigBee 3.0, ale wtedy łączność odbywa się poprzez bramkę internetową, a zdalne sterowanie z poziomu aplikacji jest możliwe, gdy podłączymy bramkę do sieci internetowej. Zapisane reguły pracy są natomiast zachowane nawet, gdy zabraknie dostępu do Internetu.
Dzięki pomyślanym w ten sposób metodom komunikacji systemy ENGO Controls dają wybór rozwiązań dopasowany do oczekiwań. Z jednej strony możemy mieć smart home otwarty na inne popularne technologie – różne urządzenia różnych producentów (produkty Wi-Fi, TUYA). Z drugiej strony możemy zbudować jednomarkową sieć urządzeń domowych, których powiązania nie ustaną, gdy osłabnie łączność Wi-Fi (bramka EGATEZB).
O tym pisaliśmy wielokrotnie, ale nie zaszkodzi przypomnieć, bo energooszczędność oznacza oszczędności finansowe. Niższe zużycie energii skutkuje niższymi rachunkami zwłaszcza w sezonie grzewczym. I nie mówimy tutaj o symbolicznych kwotach na słynne już „waciki”, lecz – zależnie od metrażu, parametrów technicznych domu, wybranych schematów grzania i zapisanych reguł – o oszczędnościach do kilkuset złotych miesięcznie.
Choć to truizm, powtórzmy: mniejszy pobór paliwa grzewczego kosztuje mniej. A sterując temperaturą, zużywamy mniej energii.
Nowoczesne systemy zarządzania energią (w tym automatyka sterująca) pozwalają obniżyć jej zużycie nawet o 30% – i to przy realnych, a nie huraoptymistycznych szacunkach.
Pamiętajmy również o coraz większej popularności OZE, a więc patentach grzewczych, które umożliwiają nie tylko wykorzystywanie energii odnawialnej, ale i jej produkcję, czy nawet magazynowanie (panele fotowoltaiczne). To wszystko pozwala stworzyć na własny użytek inteligentny system ogrzewania, który przy niewielkich kosztach eksploatacyjnych imponująco zmniejsza końcowe zużycie energii.
Dzięki optymalnemu gospodarowaniu energią budynki mieszkalne nie ingerują już tak bardzo w środowisko naturalne, jak miało to miejsce jeszcze choćby 10, czy 15 lat temu. Oczywiście problem smogu i wysokiej emisji CO² do atmosfery nadal jest w Polsce palący (nomen omen) i wymaga wprowadzenia jeszcze wielu prawnych uregulowań ekologicznych, jednak nasza świadomość w tym temacie jest na innym poziomie niż przed dekadą.
Wymieniamy „kopciuchy” na kotły gazowe, elektryczne czy – jeszcze lepiej – na pompy ciepła, montujemy fotowoltaikę, sterujemy temperaturą strefowo nie tylko dlatego, że chcemy płacić mniej za ogrzewanie. Coraz bardziej rozumiemy, że mniejsze zanieczyszczenie powietrza jest na wagę życia – naszego oraz naszych dzieci.
Wszystko, co pomaga optymalizować pobór i wykorzystanie energii, co pozwala neutralizować negatywny wpływ człowieka na środowisko, chroni nas przed nami samymi. Automatyka sterująca poborem czynnika grzewczego niewątpliwie jest czymś takim.
Zauważmy także, że wysoka świadomość ekologiczna staje się coraz bardziej modna. Mówią o niej aktorzy, celebryci. Na szeroko pojętej ekologii można zrobić karierę. Dbanie o kondycję planety stało się wyznacznikiem znajomości współczesnych dylematów cywilizacyjnych, a czasem i życiowych ambicji. Stało się ważnym wątkiem nowoczesnego stylu życia – lifestylu. Świadczy o ekozaangażowaniu, które podnosi rangę społeczną. Można to różnie oceniać, ale trudno na ten temat milczeć.
Czy zarządzanie energią w budynkach stanie się obowiązkiem prawnym, dotyczącym każdego z nas? W znacznej części już nim jest. W powszechnym użyciu są zalecenia na temat renowacji użytkowanych budynków – podnoszenia ich klasy energetycznej. Pojawiają się w przestrzeni publicznej, w mediach. Dużo się o tym mówi, realizowane są kampanie ekologiczne i programy wsparcia finansowego. Jasno sprecyzowano także wymogi dla nowo powstających budynków (WT 2021), które dostały pozwolenie na budowę i mają zostać oddane do użytku w nadchodzących miesiącach czy latach (wymogi te podlegają aktualizacji). Prawo budowlane też nie zapomina o zarządzaniu energią, a rządowe programy dotacyjne za wymianę starych urządzeń grzewczych na nowe oraz za termomodernizację domów oczekują od beneficjentów spełnienia restrykcyjnych warunków (np. Czyste Powietrze). Chcesz odnowić swoją instalację grzewczą? Musisz przestrzegać ekozasad.
A więc to wszystko już funkcjonuje, chociaż jeszcze nikt nie chodzi po domach i nie sprawdza czy na pewno efektywnie użytkujemy energię. Możemy natomiast dostać grzywnę za opalanie niedozwolonym paliwem grzewczym lub za palenie śmieci czy liści w ogrodzie. Od dawna więc nie obowiązuje tu zasada: „Wolnoć, Tomku, w swoim domku”.
Jednym słowem nie ma co liczyć na to, że temat się rozmyje. Wkrótce wymagania prawne doprowadzą do tego, że będziemy musieli stosować systemy zarządzania zużyciem energii. W innym wypadku nie będziemy mogli użytkować domowych instalacji, a są one niezbędne do normalnego życia. I choć brzmi to jak przymus – a nikt nie lubi przymusów – warto dostrzec wszystkie wspomniane korzyści, które z tego wynikają:
A zatem, czy warto instalować inteligentny system ogrzewania w domu? Warto, bo w tym temacie na naszych oczach zmienia się punkt ciężkości. Inteligentny system ogrzewania nie jest już inwestycją w lepsze jutro – to element, bez którego lepszego jutra nie będzie.